156 lượt xem
Yến sào được tạo ra từ nước dãi của chim yến. Trong nước dãi của loài chim nhỏ bé này chứa nhiều chất dinh dưỡng và có khả năng đông cứng lại sau vài giờ. Tùy vào nhiều yếu tố khác nhau mà màu sắc của yến sào thay đổi.
Yến sào, hay còn gọi là tổ chim yến. Đây là món cao lương mỹ vị được tìm thấy ở các quốc gia Đông Nam Á như: Nhật Bản, Triều Tiên, Trung Quốc cách đây 400 năm trước. Món yến sào đã được người Trung Hoa ngày xưa dùng trong các yến tiệc của vua chúa, dành cho giới quý tộc và hoàng cung.
Theo tuyên truyền nhiều năm về trước thì Trung Quốc chính là đất nước có công khai phá ra món ăn này. Ngay từ những ngày đầu xuất hiện, yến sào đã được dùng làm món ăn để dâng lên các bậc vua chúa.
Các phương tiện kỹ thuật thời đó tuy còn hoang sơ nhưng nhiều lang y đã nắm rõ được tác dụng của tổ yến. Cũng chính bởi khả năng cung cấp nhiều nguồn dinh dưỡng cho con người mà yến sào đã được xếp vào một trong tám loại thực phẩm quý thời bây giờ.
Ở Việt Nam, yến sào được xếp vào hàng Bát Trân (tám món ăn cao lương mĩ vị như bào ngư, vi cá, gân nai, hải sâm, bong bóng cá, sò điệp, gan ngỗng). Những món ăn này ngày chỉ dùng để dâng lên các bậc vua chúa.
Các tổ chim yến thường làm tổ ở các đảo trên các vách đá và việc khai thác yến sào thường rất nguy hiểm do những giàn giáo cao bằng tre, công cụ thô sơ, vách đá hiểm trở.
Ở Việt Nam, tổ yến được tìm thấy ở một số hòn đảo của các tỉnh Nam trung Bộ như tỉnh Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hòa,… nơi đây có rất nhiều yến đến làm tổ và cung cấp các loại yến sào có giá trị kinh tế cao. Ngoài ra, tổ yến còn có ở Indonesia, Malaysia và Thái Lan.
Hiện nay, do nhu cầu sử dụng tổ yến ngày càng phổ biến nên đã có nhiều gia đình nuôi yến trong nhà để thu hoạch yến sào. Những căn nhà nuôi yến được cải tạo để gần giống với điều kiện tự nhiên nơi yến thường hay làm tổ.
Yến sào Việt Nam được biết đến nhiều vì chất lượng yến cũng như đến đây để được thưởng thức các món yến sào thường xuyên tại các nhà hàng sang trọng.
Theo các nhà khoa học ở Viện Khoa học và Công nghệ Phương Nam, một trong những nguyên nhân làm giá yến sào Việt Nam cao hơn hẳn các nước có nghề nuôi chim yến như: Malaysia, Indonesia là yến sào Việt Nam chất lượng cao hơn.
Tổ yến có màu trắng hơn, kích thước lớn hơn, mỗi kg yến chỉ cần 90 tổ, trong khi tại Malaysia phải 110 – 120 tổ mới được 1 kg yến. Sở dĩ như vậy là do ở Việt Nam nguồn thức ăn cho chim yến khá phong phú, đa dạng, khí hậu thích hợp cho loài chim này.
Tổ yến được tìm thấy trên những vách đá, hang động nơi chim yến sinh sống. Tổ yến được thu hoạch là tổ chim trắng Aerodramus fuciphagus (yến Hàng) và tổ chim yến đen Aerodramus maximus (yến Tổ đen).
Nhưng chỉ có loại tổ yến của yến Hàng là được biết đến dưới tên Yến Đảo trên thị trường. Do tính chất nguy hiểm và hạn chế số lượng đảo có thể khai thác nên loại yến sào này thường có giá cao nhất so với các loại yến sào khác trên thị trường. Tổ trắng và tổ màu hồng máu (yến Huyết) được cho là giàu dinh dưỡng hơn và quý hơn.
Để thu hoạch tổ yến trên những vách đá dựng đứng, cheo leo, người thợ phải có sức khỏe dẻo dai, đầy kinh nghiệm. Tất cả “đồ nghề” của họ chỉ vỏn vẹn thang tre, dây thừng, sao chĩa.
Để có được những chiếc tổ yến, họ phải trèo lên những vách đá cheo leo, lách mình qua những khe đá hiểm trở hoặc đong đưa xuống những hõm vực sâu hút. Chỉ một chút sơ sẩy thôi là họ có thể nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì thế mới biết nghề khai thác yến rất gian nan.
Yến sào chứa hàm lượng protein rất cao (khoảng 46 – 60% tùy theo vùng khai thác) gồm 18 loại axit amin, 31 nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự phát triển của trẻ và bồi dưỡng cho người già, 7 loại đường (carbohydrat) thiết yếu.
Trong tự nhiên có khoảng 200 loại đường nhưng chỉ có 8 loại đường là tham gia vào các chức năng của cơ thể người, 7 trong số đó được tìm thấy trong yến sào.
Lưu ý: Các thành phần trong tổ yến ít nhiều trên lệch tùy thuộc vào vùng khai thác.
Nhiều nghiên cứu về tác dụng của yến sào đối với sức khỏe đã chỉ ra rằng yến sào có thể kích thích tăng trưởng tế bào và biểu bì, giúp sửa chữa các tế bào bị tổn thương và tăng cường hệ thống miễn dịch.
Gần đây, một số carbohydrat bao gồm axit sialic và các hợp chất glycoconjugate (phức liên hợp của chuỗi oligosaccarid với protein và lipid) được phát hiện trong yến sào là những hợp chất tham gia vào các tương tác ligand – receptor sinh học quan trọng.
Các nghiên cứu cũng cho thấy yến sào có thể vô hiệu hóa virus cúm trong các tế bào và ức chế sự ngưng kết hồng cầu của virus cúm trong hồng cầu của người, gia cầm và lợn.
Khả năng này có được do dư lượng của chuỗi đường syalyl trong yến sào và được cải thiện đáng kể khi được xử lý với enzyme tuyến tụy pancreatin F có chứa protease để thủy phân các glycoprotein thành các glycopeptide.
Hiện nay, yến sào đang được nghiên cứu điều trị nhiễm HIV-AIDS vì nó kích thích sinh trưởng những tế bào bạch cầu có tác dụng sinh kháng thể. Yến sào cũng được khuyên dùng cho bệnh nhân ung thư sau xạ trị, bệnh nhân sau mổ giúp cơ thể phục hồi nhanh.
Theo đông y, yến sào vị ngọt tính bình vào hai kinh phế và vị nên có tác dụng làm sạch phổi, tăng đề kháng với siêu vi, các bệnh cảm cúm và triệu chứng dị ứng.
Khi nói đến lợi ích của yến sào đối với phụ nữ, đầu tiên phải nhắc đến khả năng bồi bổ sức khỏe tuyệt vời của nó. Vì trong yến sào có chứa khoảng 18 loại axit amin.
Trong đó, có rất nhiều axit amin quan trọng mà cơ thể không tự tổng hợp được. Ngoài ra, với hơn 30 nguyên tố vi lượng khác trong thành phần của tổ yến sẽ giúp gìn giữ, cải thiện sức khỏe và giảm căng thẳng cực kỳ tốt. Dưới đây là một vài công dụng của yến sào đối với sức khỏe của chị em:
Theo những nghiên cứu gần đây, tổ yến có rất nhiều tác dụng tốt với nam giới. Chất Acid amin Methionine (0.46%) trong tổ yến đặc biệt cần thiết cho nam giới để có được cơ thể săn chắc vì nó nhanh chóng phân hủy và đốt cháy chất béo, kích thích tăng trưởng tế bào, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Ngoài ra, menthinine hỗ trợ chống chữa kiệt sức, viêm khớp và bệnh gan.và rối loạn sự ham muốn, đây là một chất có lợi cho sức khỏe tình dục của đàn ông cũng như phụ nữ, giữ vai trò chính trong việc điều hòa chức năng tình dục. Nó được xem là một dược phẩm hỗ trợ điều trị rối loạn chức năng tình dục, đặc biệt là bệnh liệt dương và lãnh cảm.
Các nghiên cứu cho thấy yến sào rất tốt cho trẻ em bởi yến sào giúp bổ sung protein, các loại acid amin và nhiều nguyên tố vi lượng quý và để kích thích hệ tiêu hóa của trẻ.
Ngoài thành phần giàu acid amin, yến sào còn chứa nhiều Ca và Fe là các khoáng chất cần thiết mà cơ thể bé thường bị thiếu. Một số nguyên tố hiếm trong yến sào như Cr tuy có hàm lượng thấp nhưng rất quý giá trong kích thích tăng tiêu hóa hấp thu qua màng ruột.
Đây không chỉ là nguồn cung cấp đạm cao, ít béo mà còn rất tốt cho sự phát triển xương và giúp tăng cường khả năng miễn dịch của trẻ nhờ bản thân tổ yến chứa rất nhiều sắt. Ngoài ra, tổ yến còn chứa đường galactose mà không có chất béo nên cũng là nguồn cung cấp năng lượng rất tốt.
Đặc biệt, trẻ bị suy dinh dưỡng, biếng ăn, đêm ngủ không ngon giấc, hay bị các bệnh về phổi, viêm phế quản là những trường hợp cần thiết nên bổ sung yến đều đặn. Nếu được dùng yến sào thường xuyên và đúng liều lượng (khoảng 3gram/ngày), khả năng miễn dịch, sức đề kháng của trẻ cũng được cải thiện.
Trẻ em ở độ tuổi đi học cũng nên dùng yến, nhất là trong những mùa kiểm tra thi cử, vì các nguyên tố vi lượng có trong yến sào như Mn, Cu, Zn, Br rất có ích cho quá trình ổn định thần kinh và tăng cường trí nhớ của trẻ.
Yến sào có công dụng chính là bồi bổ sức khỏe và tăng cường sinh lực. Đặc biệt, ngoài 18 acid amin, yến sào còn rất giàu Proline (5.27 %), Axit aspartic (4.69 %), nhiều nguyên tố quý như Ca, Fe, Mn, Br, Cu, Zn, Cr…, giúp tiêu hóa tốt hơn, làm tăng lượng hồng cầu trong máu, kích thích các tế bào sinh trưởng, phục hồi các tế bào tổn thương.
Chính vì thế, món yến hoàn toàn thích hợp cho người cao tuổi, người bệnh dùng để bồi bổ và phục hồi sức khỏe. Yến sào rất hiệu quả đối với các trường hợp bị bệnh lâu ngày, sức đề kháng bị suy giảm, người bệnh gầy yếu, tiêu hóa kém, suy giảm trí nhớ…
Các trường hợp sau phẫu thuật, sau khi chữa trị các bệnh nhiễm trùng, cần hồi phục sức khỏe… cũng rất phù hợp dùng yến sào đều đặn.