Khi nào nên dùng tổ yến để tẩm bổ?

Tổ yến có tác dụng bồi bổ cơ thể, giúp khí huyết lưu thông. Tuy nhiên, việc sử dụng loại sản phẩm đắt tiền này như thế nào là điều không phải ai cũng biết.

1. Tổ yến được hình thành từ đâu?

Con yến (có dáng dấp như chim én) sống ở các vách đá các đảo ven biển, ngón chân chúng có màng nên bơi được trên mặt nước, ăn những con cá con, côn trùng, sinh vật nhỏ trên biển.

Yến dùng nước dãi của mình để làm tổ dính trên thành vách đá cheo leo ven biển. Đầu tháng 4 hàng năm là thời điểm người dân thu hoạch tổ đầu tiên, mỗi năm thu hoạch 2 vụ vào tháng 4 và tháng 8.

Sản phẩm này quý hiếm là bởi chúng chỉ được lấy vào mùa cố định. Bên cạnh đó, nghề lấy tổ yến lại vất vả và nguy hiểm, có thể mất mạng bất cứ lúc nào.

Thợ săn không được làm giàn giáo cố định, hết mỗi ngày là phải tháo do chim yến thường đi kiếm ăn từ sáng sớm và không về trước 20h, nếu thấy những giàn giáo chúng sẽ hoảng sợ và không quay lại làm tổ tiếp.

Loại chim này được nuôi từ nguồn thức ăn từ thiên nhiên và bảo vệ trước các dịch có hại như: nấm mốc, các loại bọ, chuột, gián… nên tổ thường rất sạch và không cần dùng những hóa chất tẩy rửa.

3. Thành phần dinh dưỡng có trong tổ yến

Khi phân tích các thành phần chứa trong tổ yến, các nhà khoa học phát hiện trong tổ yến chứa nhiều acit amin quan trọng, giúp cải thiện, nâng cao sức khỏe con người.

• Glycine: 1,99%, có tác dụng tốt cho da.
• Valine: 4,12% giúp mau lành tế bào cơ và tái tạo tế bào mới.
• Leucine: 4,56%, giúp điều chỉnh hàm lượng đường trong máu.
• Isoleucine: 2,04 % giúp phục hồi nhanh sức khỏe.
• Threonine: 2,69%, tăng cường hệ miễn dịch và giúp hấp thụ các dưỡng chất cho cơ thể.
• Methionine: 0,46% hỗ trợ chống viêm khớp.
• Proline: 5,27% tăng cường phục hồi các cơ, mô, và da.
• Acid aspartic: 4,69%, giúp tăng trưởng tế bào.
• Phenylalanine: 4,5%, giúp bổ não, tăng trí nhớ.
• Histidine: 2,09%, giúp cơ thể phát triển và tăng liên kết mô cơ bắp.
• Lysine: 1,75% tăng khả năng hấp thụ Ca, giúp xương chắc khỏe, chống lão hóa cột sống.
• tryptophan: 0,7% có tác dụng ngăn ngừa ung thư.
• L-arginine:11,4% giúp cải thiện vấn đề sinh lý.

4. Phân loại tổ yến

Nếu phân loại theo cách chế biến tổ yến, có 3 loại tổ yến phổ biến:

4.1 Tổ yến thô

Là loại tổ yến nguyên chất, vẫn còn lông chim yến bám vào, chưa qua quá trình chế biến nào. Tổ yến thô được thu hoạch trực tiếp từ nơi nuôi yến và bán ra thị trường.

Sản phẩm này phù hợp cho người có thời gian, vì công đoạn làm sạch tổ yến để chế biến chiếm rất nhiều thời gian. Tuy nhiên, người mua tổ yến này cũng rất yến tâm vì tinh nguyên chất của nó.

4.2 Tổ yến sơ chế

Tổ yến đã qua quá trình rút lông làm sạch. Yến sào Bát Trân chỉ sử dụng thủ công để thực hiện, không sử dụng bất kỳ hóa chất nào trong quá trình sơ chế, do đó tổ yến sơ chế vẫn giữ được chất lượng nguyên chất của nó.

4.3 Tổ yến tinh chế

Khi khai thác tổ yến, rất dễ làm tổ yến bị vỡ, vụn. Những tổ yến vỡ này sẽ qua quá trình ngâm nở, làm sạch lông và chế biến thành tổ yến tinh chế.

Do vậy, sản phẩm này rất phù hợp cho mọi người vì dễ sử dụng. Người mua chỉ cần làm sạch sơ, rồi chế biến mà không phải mất thời gian làm sạch như tổ yến sơ chế và tổ yến thô.

Phân loại theo hình thức nuôi có 2 loại: Tổ yến đảo, và tổ yến nhà.

• Tổ yến đảo được khai thác từ biển đảo.
• Tổ yến nhà được khai thác từ các nhà nuôi yến trong đất liền.

5. Loại tổ yến nào tốt nhất?

PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cho biết tùy theo thời gian khai thác tổ yến, sản phẩm đem về được phân loại theo giá trị từ thấp đến cao, thành 3 loại:

5.1 Mao yến (có khá nhiều lông và màu tro xám đen)

Là tổ làm lần đầu tiên để đẻ trứng, hình cong bán nguyệt, dài 6 – 10 cm, rộng 3 – 5 cm, mặt trong bám đá sợi xơ sần sùi, mặt ngoài cong xếp hình sóng lượn, chất cứng giòn, dễ gãy vỡ, chỗ gẫy trong như chất sừng. Một tổ nặng khoảng 10gram. Loại này kém giá trị.

5.2 Bạch yến (hay quang yến)

Màu trắng tinh, trong suốt, thỉnh thoảng mới có lông lẫn vào, hình dáng lớn nhỏ như mao yến. Loại này làm tổ lần 2 sau khi yến bị lấy tổ lần đầu. Loại này phẩm chất rất tốt.

5.3 Hồng yến

Thực ra hồng yến cũng là một loại tổ làm từ nước dãi chim yến, trên các vách đá ngoài đảo xa, tuy nhiên khác với các loại tổ yến thông thường màu sắc tổ có thể màu vỏ quýt đến màu vàng lòng đỏ trứng gà. Loại yến này cũng khá đắt nhưng giá thành vẫn thấp hơn so với yến huyết.

5.4 Huyết yến

Hình dáng, hình thức như bạch yến, chỉ khác ở điểm có một số sợi xơ màu tiết đỏ nâu. Người ta cho rằng do gấp quá nên yến mẹ nhả dãi không đủ, phải dốc toàn lực ra nên bị xuất huyết. Loại này rất quý và hiếm, đắt nhất.

Bên cạnh đó, nhiều người còn có thể dựa vào màu sắc để phân biệt các sản phẩm: Yến thiên màu vàng ngà, trắng (loại 1), yến địa màu xám, xù xì, màu tro (loại 2), yến bài là tổ yến đang làm dang dở (loại 3).

6. Công dụng chung của yến sào với cơ thể

Theo nghiên cứu của Trung tâm Công nghệ Sinh học Đại học Thủy Sản và Viện Công nghệ Sinh học, trong thành phần của tổ yến chứa 18 loại acid amin trong đó có một số loại có hàm lượng cao như Aspartic acid, Serine, Tyrosine, Valine, Leucine,…

Hàm lượng acid Syalic chiếm 8,6% và Tyrosine có tác dụng làm phục hồi các tổn thương khi bị nhiễm độc, kích thích phát triển hồng cầu.

Nhiều kết quả gần đây cho thấy, việc sử dụng tổ yến với cơ thể nhiễm độc còn làm hạn chế mức độ sút cân, ổn định các chỉ tiêu về huyết học và giúp cơ thể phục hồi một cách nhanh chóng.

Trong tổ yến còn chứa một khối lượng dồi dào các nguyên tố đa vi lượng như Ca, Fe, Mn, Br, Cu, Zn, Cr, Se,… đem lại nhiều lợi ích cho cơ thể như:

Giảm căng thẳng mệt mỏi, tăng cường độ ẩm, giảm nếp nhăn, chống lão hóa, giúp da mịn màng, săn chắc. Hỗ trợ việc cải thiện hệ hô hấp, giảm huyết áp, cải thiện chức năng tim, điều hòa lưu thông máu trong cơ thể, tăng tuổi thọ con người.

Tổ yến có tác dụng bồi bổ cơ thể, giúp khí huyết lưu thông. Tuy nhiên, việc sử dụng loại sản phẩm đắt tiền này như thế nào là điều không phải ai cũng biết.

6.1 Công dụng của tổ yến với trẻ em

Tổ yến được nhiều bà mẹ tin tưởng lựa chọn làm thực phẩm bổ sung dưỡng chất cho trẻ. Hàm lượng Ca, Fe, Cr trong tổ yến không chỉ cung cấp những dưỡng chất cần thiết mà còn kích thích tiêu hóa và phát triển xương.

Đối với các bé đang trong thời kỳ ăn dặm, đặc biệt là trẻ biếng ăn hay mắc các bệnh về phổi sử dụng tổ yến là rất cần thiết bởi nó không chỉ cải thiện khả năng miễn dịch mà còn tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Đối với trẻ em đang ở độ tuổi đến trường, sử dụng món ăn này giúp làm tăng trí nhớ, ổn định thần kinh, giúp trẻ có tinh thần thoải mái để tiếp thu và lĩnh hội kiến thức.

6.2 Tổ yến giúp tăng cường sinh lý nam giới

Bạn đã bao giờ thắc mắc nguyên nhân tại sao tổ yến lại được các vị vua chúa thời xưa ưa chuộng? Điều này hoàn toàn không phải ngẫu nhiên mà bởi vì loại thực phẩm này thực sự bổ dưỡng cho phái mạnh.

Trong tổ yến chứa nhiều vi chất acid amin Menthionine giúp cơ thể săn chắc, đốt cháy mỡ thừa, giảm hấp thu chất béo trong thức ăn hàng ngày.

Vi chất này còn giúp cơ thể sản sinh chất cần thiết chống bệnh khớp thường gặp ở nam giới, bổ phổi, bổ huyết, phục hồi gan và chống lại các bệnh liên quan đến gan do dùng nhiều bia, rượu. Ngoài ra, tổ yến còn giúp phái mạnh tăng cường sinh lực và cải thiện trí nhớ.

6.3 Công dụng của tổ yến đối với người già

Như một quy luật của tạo hóa, càng về già sức khỏe càng yếu dần và hệ miễn dịch cũng theo đó mà suy giảm. Đối với người cao tuổi, việc hấp thụ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể là vấn đề được ưu tiên hàng đầu.

Trong tổ yến chứa acid amin như Histidine, Arginine,… có vai trò kích thích tiêu hóa, tăng sự hấp thu dưỡng chất ở đường ruột, phòng chống các bệnh cao huyết áp, xơ vữa động mạch và tiểu đường.

Bên cạnh đó, món ăn này còn giúp người già tăng cường chức năng thận và phổi, tăng cảm giác ngon miệng, giúp xương chắc khỏe và chống lão hóa cột sống.

6.4 Công dụng của tổ yến với phụ nữ mang thai

Ăn tổ yến giúp phụ nữ mang thai giảm chứng tiền kinh giật, giảm âu lo, mệt mỏi, giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh ở thai nhi, giúp trẻ phát triển toàn diện.

Đối với phụ nữ sau khi sinh, cơ thể còn thiếu nhiều dưỡng chất đặc biệt là Canxi và các chất khoáng, mặc dù không chứa nhiều Canxi nhưng với 1,75% Lysine trong tổ yến giúp tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, chống lão hóa cột sống và giúp xương chắc khỏe.

Bên cạnh đó, trong thực phẩm này chứa 50% protein không béo và 1,99% Glysine giúp thai phụ phục hồi nhanh chóng sau khi sinh, giúp các chị em lấy lại sức vóc khỏe mạnh, làn da mịn màng.

7. Nên dùng tổ yến tẩm bổ khi nào?

Vẫn theo PGS Trần Đáng, tổ yến có tỷ lệ rất cao của các axit amin cần thiết như: Arginin, trytophan, histidin, cystin, tyrosin. Ngoài ra, sản phẩm này còn có chứa glucid, tro (gồm phốt pho, sắt, mangan, kẽm). Ngoài ra còn có axit sialique có tác dụng kích thích sự tăng sinh tế bào.

Còn theo lương y Hồng Minh cho biết yến sào vị ngọt, tính bình, tác động vào 2 kinh phế, vị. Do đó, chúng có tác dụng dưỡng nuôi phế âm, tiêu đờm, cầm ho và chữa các chứng bệnh lao lực, suy yếu, sốt do ho lao, hen suyễn, bổ huyết.

Sản phẩm còn được dùng để phục hồi sức khỏe cho người mới ốm dậy, người kém ăn, kém ngủ, làm vết thương chóng lành. Liều dùng từ 5 – 10gram, chưng cách thủy, trước khi chưng cần phải làm sạch lông.

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo, việc sử dụng tổ yến tẩm bổ phải dựa trên thể trạng của từng người. Lương y Hồng Minh cho biết nhiều trường hợp do ăn không đúng cách hoặc sử dụng quá nhiều đã dẫn đến rối loạn tiêu hóa, béo phì.

Theo đó, người già, người bệnh nếu dùng yến đều đặn chỉ nên với liều lượng 3 – 5gram/ngày. Bệnh nhân có các bệnh lý kèm theo như tiểu đường, rối loạn mỡ máu, nếu muốn bồi bổ yến một cách đều đặn, lâu dài phải theo tư vấn của bác sĩ, không được tự ý sử dụng đề phòng trường hợp biến chứng xảy ra.

“Phụ nữ mang thai dưới 3 tháng, trẻ sơ sinh, người có thể trạng đàm thấp, béo phì, tay chân lạnh, cao huyết áp, thống phong, thường bị đầy bụng, tiêu chảy, lạnh bụng… không nên dùng yến sào. Khi dùng cho trẻ nhỏ, cha mẹ nên thử từ từ vì có thể gây dị ứng cho bé”, lương y Hồng Minh khuyến cáo.